Sarkopeni (kas erimesi) nedir?
Sarkopeni nedir?
Sarkopeni, yaşlanmaya bağlı kas kaybıdır. Daha açık söylemek gerekirse, yaşlılıktan kaynaklanan kas yoğunluğu ve kas kuvvetinde kayıp yaşanmasıdır. Hareketsiz yaşayan kişiler, yetişkinliklerinde kaslarının %20-40’ını kaybederler, bu da kas gücünde büyük kayıplar olmasına sebep olur.
Hareketliliğin ve aktif bir yaşam tarzının korunması, sadece uzun ömürlü olmayı sağlamak için değil, ayrıca kaliteli bir yaşam sağlamak için de gereklidir. Yaşlanan pek çok yetişkin, fiziksel aktiviteler ve hatta yürüme aktivitesinde bile bulunma zindeliğini veya kabiliyetini kaybeder.
Ulusal Sağlık ve Beslenme Araştırması verilerine göre, 60 ile 85 yaş arasındaki yaşlılar, zamanlarının %60’ını yani günlük sekiz saatini hareketsiz aktivitelerde bulunarak geçirmektedir ve hatta biz uykuyu hesaba katmıyoruz bile.
Hareketsizliğin yanı sıra sarkopeniyi geliştiren dört faktör daha vardır. Bu faktörler: motor üniteler, hormonların azalması, protein sentezi, besinsel ve genetik faktörler ile yaşam tarzı faktörü gibi diğer etkenlerdir. Egzersiz yapan birinin bu etkenlerin gelişmesini yavaşlatabildiğini söyleyebiliriz.
Yaşlandıkca daha az yememize rağmen neden kilo alırız?
Kas kaybetmek demek, vücudun metabolik yönden en aktif dokusunun kaybedilmesi demektir. Yapılan araştırmalara göre biyolojik olarak herkes 25 – 30’ lu yaşlardan itibaren kas ve su oranını 10 yılda yüzde 2 ila 5 oranında kaybeder.
Örnek vermek gerekirse; 30 yaşında hareketsiz bir birey her yıl yaklaşık 250 gr kas kaybederek 10 yılda 2.5 kilo kas dokusunu kaybeder. Vücudun motoru olan kaslarımızı kaybetmeye başladığımızda daha az yememize rağmen kilo alırız, çünkü artık vücudumuzda yağ yakan kas dokusu kaybolmaya başlar. Bu da metabolizmanın yavaşlamasına dolayısı ile yağlanmaya neden olur.
Vücudumuzdaki yağ sadece oradan oraya gezdirdiğimiz fazladan kilo değildir, yağlanmanın sağlığımıza zarar veren bir dizi etkisi vardır. Yağ zehirdir; metabolizmayı bozan, kronik hastalık ve yaşlanmayı arttıran kimyasalları serbest bırakır.
Kas ilaçtır; ve sağlığı arttıran birçok madde salgılar. Kas güçlendirmek metabolizmayı hızlandırır; daha kaslı ve yağsız olduğunuzda kilonuzu (kas yağ oranınızı) sabit bir aralıkta tutmanız kolaylaşır.
Peki daha yaşlı bireylerin çoğu düşük kiloda, bunu nasıl açıklıyorsunuz?
60 yaşındaki bir birey 25 yaşındaki kilosunda olabilir. Fakat kas oranı 25 yaşındakinden daha azdır. Kas dokusunun azlığından dolayı kilo düşük ama yağ oranı yüksek olabilir.
Sıska – yağlı kişiler ince görünür. Vücut bileşimi vücudumuzdaki yağın kasa oranını gösterir. Daha yaşlı bireylerde kas dokusu kaybedilir ve yağlanma başlar. Aynı kiloda kalsak bile yaşlandıkça daha az kas dokusuna sahip oluruz.
Sarkopeninin önüne geçmek mümkün müdür?
Kesinlikle evet. Sarkopeninin en önemli nedenlerinden biri düzenli egzersiz yapmamaktır. Araştırmacılar yüksek yoğunluklu kas güçlendirme antrenmanlarının yaşlı insanlardaki kas kuvveti üzerinde etkisi olduğunu ve yaşlanmanın iskelet kası üzerindeki zararlı etkilerinin antrenman ile azaltılabildiğini göstermiştir.
Yapılan çalışmalar gösteriyor ki haftada 2- 3 kez yapılan kas güçlendirici direnç antremanlarıyla kas kaybının önüne geçebilir, yıllar içerisinde kaybettiğimiz kasları 70-80 yaşına da gelsek geri kazanabiliriz.
Başlamak için hiçbir zaman geç değildir.